What's in a name? Alles over onze straatnamen - 3

Van Weerden-Poelman(weg)

Je moet het maar willen (en durven!): in 22 dagen met een vooral van hout en linnen gemaakt vliegtuigje van Schiphol naar Batavia (het huidige Jakarta) vliegen, slechts navigerend op een kompas en wat je op de grond kunt zien. Gelukkig schrikt dit toch behoorlijk spannende vooruitzicht luitenant-vlieger Hendrik van Weerden Poelman niet af. Samen met KLM-piloot Jan Thomassen à Thuessink van der Hoop en werktuigkundige Pieter van den Broeke is hij in 1924 de eerste die deze unieke tocht weet te voltooien.

Van Weerden Poelman is dan ook zeker geen groentje. Hij meldt zich als jongeman vrijwillig bij het leger maar raakt al snel gefascineerd door de opkomende militaire luchtvaart. Hij dient een verzoek in om overgeplaatst te worden en in 1918 mag hij zich officieel vliegenier noemen. Hij heeft talent en wordt gevraagd lid te worden van het demonstratieteam ‘De vijf vingers aan één hand’ waarmee hij internationaal succes boekt. Voor de beroemde Holland-Indiëvlucht 6 jaar later wordt hij speciaal vrijgesteld van zijn militaire werkzaamheden.

Henk Veenendaal(weg)

Dat de historie van Schiphol nauw verweven is met die van KLM, is bekend. Ook Henk Veenendaal is daar een goed voorbeeld van. Hij treedt in 1921 in dienst bij de luchtvaarmaatschappij waar hij zich al snel opwerkt tot monteur. Als werktuigkundige maakt hij in 1928 bijvoorbeeld – samen met piloten Iwan Smirnoff en Izak A. Aler - de reis naar Batavia. Maar daar blijft het niet bij. Veenendaal trekt namens de KLM naar de Verenigde Staten waar hij goede contacten opbouwt.

Binnen het bedrijf kijkt er dan ook niemand van op dat hij onderdirecteur Piet Guilonard opvolgt als die eind jaren 30 bij een vliegtuigongeluk om het leven komt. Het is voor een flink deel aan de inspanningen van Veenendaal als technicus en organisator te danken dat de KLM na de Tweede Wereldoorlog een grote vlucht kan nemen. Tragisch genoeg treft Veenendaal hetzelfde lot als Guilonard; hij komt in 1948 om tijdens een crash bij het Schotse Prestwick. KLM-directeur Albert Plesman neemt tijdens de uitvaart met een emotionele speech persoonlijk afscheid van zijn goede vriend.

Scrayershoek

Van sommige straatnamen is de herkomst meteen duidelijk. Maar in andere gevallen is dat wat minder makkelijk te achterhalen. Gelukkig brengt een artikel in de Volkskrant van 14 december 1953 uitkomst. Wat blijkt? Ze komen in veel gevallen uit de koker van Jan Dellaert, dan nog stationschef en later grondlegger van het moderne Schiphol. Hij ziet dat de steeds groter groeiende luchthaven gebaat is bij duidelijkheid en gaat aan de slag.

Soms zijn de namen die hij bedenkt ontwapenend nuchter en praktisch, soms eert hij luchtvaartpersoonlijkheden. Gelukkig heeft hij ook ruimte voor creativiteit. Zo ligt langs het platform voortaan De Goede Ree (wat ‘veilige ankerplaats’ betekent) en diep op het vliegveld loopt de Behoudenvaartweg langs het grasveld. De plek waar reizigers vaak afscheid nemen, krijgt de naam Scrayershoek. Dellaert laat zich hierbij inspireren door de Amsterdamse Schreierstoren.