Start intercontinentaal vliegverkeer

Het kabaal is oorverdovend aan boord van de Fokker F.VII met registratienummer H-NACC. De inzittenden hoeven zich, dankzij de voor die tijd hypermoderne en volledig gesloten cabine waar ze zich in bevinden, geen zorgen te maken om de elementen. Maar het lawaai van de wind die langs de romp van het uit metalen buizen, hout en linnen bestaande vliegtuigje waait en de brullende Rolls Royce-motor in de neus van het toestel maken een normaal gesprek voeren vrijwel onmogelijk.

Sneller en rendabeler

KLM-piloot Jan Thomassen à Thuessing van der Hoop, luitenant-vlieger Hendrik van Weerden Poelman (over wie je meer leest in deze blog) en boordwerktuigkundige Pieter van den Broeke zijn dan ook niet voor de lol aan deze vlucht begonnen. Ze hebben een missie: bewijzen dat vliegen naar de andere kant van de wereld niet alleen mogelijk maar vooral ook sneller en dus rendabeler is dan de lange reis per boot.

Twintig keer stoppen

Op 1 oktober 1924 stijgen de drie vol verwachting en uitgezwaaid door honderden belangstellenden op vanaf Schiphol. De verwachting is dat ze de ongeveer 15.000 kilometer lange tocht naar het in Nederlands-Indië gelegen Batavia (tegenwoordig kennen we dat als Indonesië en Jakarta) in 22 dagen kunnen afleggen. Ondanks dat het toestel is uitgerust met extra brandstoftanks moeten ze onderweg zo'n twintig keer stoppen om bij te tanken en onderhoud te plegen. De drie pioniers zijn voor het bepalen van de route aangewezen op wat ze op de grond zien.

Kunst- en vliegwerk

De eerste twee etappes (van Schiphol naar Praag en vervolgens naar Belgrado) verlopen voorspoedig. Maar op dag drie gaat het mis. De motor geeft de geest en piloot Van der Hoop weet zijn toestel ternauwernood en met het nodige kunst- en vliegwerk aan de grond te zetten op een klein grasveldje bij het Bulgaarse Philippopel (nu Plovdiv geheten). Het goede nieuws: er zijn geen gewonden. Maar het landingsgestel en de motor zijn flink beschadigd en er is geen geld beschikbaar om de benodigde reparaties uit te voeren.

Nieuwe motor

De reis dreigt dus in het water te vallen voor ‘ie goed en wel is begonnen. Maar dat is buiten Het Leven gerekend. Redactie en lezers van dit weekblad zamelen binnen de kortste keren genoeg geld in om een nieuwe motor te bekostigen. Die moet eerst nog wel even vanuit Nederland per trein worden aangevoerd. Het duurt dan ook een maand voor de heren begin november hun reis weer kunnen vervolgen. Die verloopt gelukkig verder zonder grote problemen en na tussenstops in onder meer Constantinopel (het huidige Istanbul), Aleppo (Syrië), Karachi (Pakistan), Calcutta (India) en Rangoon (Birma, het huidige Myanmar) landen de mannen 24 november moe maar voldaan na een reis van 54 dagen op vliegveld Tjililitan bij Batavia.

Iconische prestatie

Missie geslaagd? Ja en nee. Van der Hoop, Van Weerden Poelman en Van den Broeke bewijzen met hun iconische vlucht dat het kan: vliegen naar de andere kant van de aardbol. Toch duurt het nog tot 1930 voor KLM een vaste luchtlijn opent tussen Nederland en Nederlands-Indië. Desondanks staan de drie mannen met hun prestatie, zonder dat ze dat op dat moment beseffen, aan de basis van het intercontinentale vliegverkeer zoals we dat nu kennen.

Koninklijke onderscheiding

De omvang van het huzarenstukje van de drie pioniers ontgaat ook het grote publiek niet. Eenmaal aan de grond ontvangen Van der Hoop en Van Weerden Poelman dan ook direct een koninklijke onderscheiding. Van den Broeke moet het, als eenvoudige monteur in een tijd waar rangen en standen nog grote betekenis hebben, doen met een gouden medaille. Die fout wordt pas in de jaren 60 hersteld, als hij ook een lintje krijgt. En het beroemde vliegtuig waarmee deze historische vlucht wordt uitgevoerd? Dat gaat nog geen 2 jaar later verloren tijdens een tragisch ongeval bij het Belgische Brussel.