Dag in het leven: coördinator in het mortuarium

Mortuarium Schiphol coördinator Ben Vos (rechts) met twee van zijn collega's

Onontkoombaar feit

We denken er misschien niet graag aan, maar het is een onontkoombaar feit dat de dood de enige zekerheid in het leven is, na geboren worden. Soms overlijden mensen in een land waar ze niet oorspronkelijk vandaan komen. Dat betekent vaak dat ze gerepatrieerd moeten worden. Het Mortuarium Schiphol organiseert en begeleidt de terugkeer van overleden buitenlandse burgers naar hun thuisland en de opvang van Nederlandse burgers die in het buitenland zijn overleden. En daar komen heel veel verschillende procedures bij kijken, van het regelen van papierwerk tot de mogelijkheid voor familie om afscheid te nemen van hun dierbaren. Als coördinator heeft Ben de leiding over dit alles.

Terug naar Nederland

‘Er is altijd een overzicht van wat er moet gebeuren, maar verder is het afwachten wat de dag zal brengen’. Het werk in het mortuarium is zeer afwisselend voor Ben, maar er zijn ook wat standaardprocedures. Wanneer een Nederlandse burger overlijdt in het buitenland werkt het Mortuarium Schiphol samen met partners die de persoon zo snel mogelijk naar huis brengen. Allereerst wordt de overledene met een luchtvaartmaatschappij terug naar Nederland gevlogen. In het kader van veiligheid en beveiliging wordt de binnenkomende kist gecontroleerd op smokkelwaar. Soms voert de Koninklijke Marechaussee een controle uit. Ben en zijn collega’s verzorgen de overledene vervolgens tot ze naar een uitvaartcentrum elders worden gebracht.

Terugkeer naar het thuisland

Wanneer iemand uit het buitenland in Nederland overlijdt, moeten er een aantal stappen gevolgd worden voor ze naar hun thuisland kunnen worden gevlogen. Dit omvat over het algemeen het balsemen van het lichaam, het voorbereiden van de kist, het organiseren van een dienst en de communicatie met ambassades in het land van bestemming. De overledene verblijft meestal twee à drie dagen in het mortuarium voordat ze naar hun laatste rustplaats worden gevlogen. Soms kan het wat langer duren. ‘Wanneer een asielzoeker overlijdt en geen paspoort of andere papieren heeft, moeten we uitzoeken of ze wel echt zijn wie ze zeggen dat ze zijn. Kwamen ze echt uit dat land? Zijn er gegevens over ze te vinden? Daar komt wat speurwerk bij kijken.’

Laatste afscheid

Mortuarium Schiphol biedt een plek voor familie om hun overleden dierbare zo snel mogelijk na landing te zien of om gepast afscheid te nemen voordat ze met het vliegtuig meegaan. Dit is het meest dankbare deel van het werk voor Ben. ‘Het geeft voldoening om het best mogelijke afscheid voor de overledene en diens familie te kunnen organiseren’. Het mortuarium heeft een ruimte waar diensten kunnen plaatsvinden en ze werken samen met verschillende religieuze en spirituele leiders zodat deze diensten op de juiste manier worden uitgevoerd. Alles gebeurt met het grootste respect.

Van bijbaantje naar carrière

Je vraagt je misschien nog af hoe je in dit soort werk terechtkomt. ‘Het was een bijbaantje dat uitmondde in iets veel groters’, legt Ben uit. Nadat hij in 1990 zijn eigen bedrijf verkocht had begon hij met losse baantjes als chauffeur voor bruiloften en later ook begrafenissen. Dat ontwikkelde zich tot een baan bij een begrafenistransportbedrijf en later het Mortuarium Schiphol, dat in 1997 werd opgericht (waarmee Schiphol overigens de eerste luchthaven met een eigen mortuarium werd). Het is een drukke baan en zeker niet altijd makkelijk, maar Ben doet het al jaren vol trots en hoopt dit tot zijn pensioen te kunnen blijven doen.